SILA TRENJA – ukratko

Silatrenjajesilakojasesuprostavlja kretanju jednogtelauodnosu na drugo kada su u neposrednom dodiru.

Postoji sila trenja klizanja, kotrljanja i mirovanja.

Trenje može biti korisno i štetno. Zahvaljujući trenju možemo uspravno da hodamo, pišemo kredom po tabli,držimo predmete u ruci i u ovim situacija nam koristi trenje. Trenjem pocepamo odeću i obuću, zagreva semotor automobila pa mora da ima sistem za hlađenje i u ovim situcijama je reč o štetnom trenju.

Trenje kotrljanja je najmanje, a trenje mirovanja je najveće.

Napadna tačka sile trenja je duž cele dodirne površine, a smer je suprotan od brzine relativnog kretanja dva tela.

Sila trenja zavisi od normalne sile N i od:

* supstance od koga su tela napravljena

* uglačanosti dodirnih površina.Nova veličinaμ(mi)–koeficijent trenja

SILA TRENJA ZAVISI OD NORMALNE SILE (N) I KOEFICIJENTA TRENJA (μ)

Sada kada znamo od čega zavisi sila trenja možemo napisati kako se izračunava.

𝐹𝑡𝑟=𝑁∙𝜇

Sila trenja je jednaka proizvodu normalne sile reakcije podloge i koeficijenta trenja.

Koeficijent trenja nema mernu jedinicu.Keoficijent trenja klizanja za neke kombinacije supstanci

Led–čelik→ 𝜇 = 0,03

Drvo–led→ 𝜇 = 0,04

Srebro–srebro→ 𝜇 = 1,4

𝐹𝑡 = 𝑚 ∙ 𝑔

𝐹𝑡 = 𝑁 – Kada je podloga horizontalna.  𝑁 = 𝑚 ∙ 𝑔

Pa će sila trenja za horizontalnu podlogu biti:

𝐹𝑡𝑟=𝑁∙𝜇

𝐹𝑡𝑟=𝑚∙𝑔∙𝜇

SILA TRENJA NE ZAVISI OD VELIČINE DODIRNIH POVRŠIN.

Koeficijent trenja klizanja između knjige i stola iznosi 0,06. Sto na knjigu deluje normalno reacijom podloge od 500N. Odredi silu klizanja knjige po stolu.

𝜇 = 0,06

𝑁 = 500𝑁

𝐹𝑡𝑟=𝑁∙𝜇

𝐹𝑡𝑟=500𝑁∙0,06

𝐹𝑡𝑟=30𝑁

Drugi primer

Telo mase 2 kg po horizontalnom stolu vuče horizontalna sila 14N. Koliko je ubrzanje tela ako je koeficijent trenja 0,51?

𝑚 = 2𝑘𝑔

𝐹𝑣=14𝑁

𝜇 = 0,51

𝑎 =?

𝐹𝑡𝑟=𝑚∙𝑔∙𝜇

𝐹𝑡𝑟=2𝑘𝑔∙10𝑁/𝑘𝑔∙0,51

𝐹𝑡𝑟=10,2𝑁

𝐹r = 𝐹𝑣−𝐹𝑡𝑟

𝑚 ∙ 𝑎 = 𝐹𝑣−𝐹𝑡𝑟

𝑎 = (𝐹𝑣−𝐹𝑡𝑟)/𝑚

𝑎 = (14𝑁 − 10,2𝑁)/2𝑘𝑔

𝑎 = 3,8𝑁/2𝑘𝑔

𝑎 = 1,9 𝑁/𝑘𝑔 = 1,9 𝑚/𝑠2

Treći primer

Automobil počinje da koči pri brzini od64,8 𝑘𝑚/ℎpohorizontalnom putu. Koeficijent trenja između guma iasfalta je 0,9. Odredi vreme zautavljanja i zastavni putautomobila.

𝑣0 = 64,8 𝑘𝑚/ℎ

𝜇 = 0,9

𝑡 =?

𝑆 =?

𝑭𝒗=𝟎–telo usporava

𝐹𝑅 = 𝐹𝑡𝑟

𝑚 ∙ 𝑎 = 𝑁 ∙ 𝜇

𝑚 ∙ 𝑎 = 𝑚 ∙ 𝑔 ∙ 𝜇

𝑎 = 𝑔 ∙ 𝜇

𝑎 = 10 𝑚/𝑠2 ∙ 0,9

𝑎 = 9 𝑚

Podloga je horizontalna

v= 0 𝑚/𝑠

𝑣 = 𝑣₀ − 𝑎 ∙ 𝑡

𝑡 = (𝑣₀ − 𝑣)/𝑎

𝑡 = (18 𝑚/𝑠 − 0 𝑚/𝑠)/9 𝑚/𝑠²

𝑡 = 2𝑠

S= 𝑣₀ ∙ 𝑡 − (𝑎∙𝑡 ²)/2

S= 36𝑚 − 18𝑚

S= 18𝑚

SILA TRENJA – proširite znanje