PITANJA

1. Šta je mehanički rad?

2. Od čega zavisi mehanički rad?

3. Koja je oznaka i merna jedinica za mehanički rad?

4. Koje su merne jedinice za rad i kako se prbacuju?

5. Kako izračunavamo mehanički rad?

6. Kako izračunavamo rad vučne sile, sile trenja, sile Zemljine teže, normalne sile i rezultujuće sile?

7. Kada je rad pozitivan, a kada je negativan?

PRIMER

Na telo deluje vučna sila 20 N i pomeri ga 2m. Masa tela je 0,5kg, a koeficijent trenja 0,2. Odredi: rad vučne sile, rad sile trenja, rad rezultujuće sile, rad sile teže i rad normalne sile.

ODGOVORI I REŠENJA

Mehanički rad

Radom se smatra čitanje, pisanje, komponovanje, nošenje torbi, veslanje, plivanje, trčanje, vožnja kamiona, vožnja bicikle, zalivanje cveća, programiranje, rešavanje matematičkih problema….

U svakodnevnom životu rad delimo na umni i fizički, u zavisnosti od toga da li zahteva više umnih ili fizičkih napora.

Kada govorimo o mehaničkom radu tada isključivo mislimo na fizički rad.

Pod mehaničkim radom podrazumevamo pomeranje nekih tela pod dejstvom sile (guranje kolica), ili deformaciju tela pod dejstvom sile (istezanje ili sabijanje opruge).

Da bi telo pomerili iz tačke A u tačku B na njega moramo delovati nekom silom F. Telo smo pomeriti za neko rastojanje S. Pomeranjem ovog tela izvršili smo rad.

Što je veća sila izvršićemo veći  rad. Što je duži put izvršićemo veći rad.

Oznaka za mehanički rad je A. Merna jedinica je J (džul).

Intenzitet mehaničkog rada zavisi od sile i od dužine pređenog puta. Sila mora delovati duž pravca kretanja tela.

𝑨 = 𝑭 ∙ 𝑺

Mehanički rad je fizička veličina koja je direktno srazmerna intenzitetu sile koja deluje na telo i putu koji je telo prešlo u pravcu delovanja sile.

𝑱 = 𝑵 ∙ 𝒎

Dzul Dzejms Preskot engleski fizičar

Ukoliko sila deluje u smeru kretanja tela onda vrši pozitivan rad. Ukoliko sila deluje u suprotnom smeru od smera kretanja tela tada je rad te sile negativan.

Ukoliko se telo ne pomera po pravcu delovanja sile onda je rad jednak nuli.

Sila teže može vršiti pozitivan ili negativan rad što zavisi od smera kretanja tela.

Sila otpora sredine uvek vrši negativan rad zato što deluje u suprotnom smeru od smera kretanja tela.

MEHANIČKI RAD PRI PROMENI OBLIKA TELA

Pod pojmom mehaničkog rada ne treba podrazumevati samo pokretanje tela sa jednog mesta na drugo već i menjanje njegovog oblika.

Pod mehaničkim radom se podrazumeva gužvanje sunđera, istezanje gumice, sabijanje ili istezanje opruge.