FIZIKA ZA OSNOVNU ŠKOLU
1. Čime merimo manje dužine?
2. Šta koristimo za merenje većih dužine?
3. Šta koristimo za preciznije merenje dužine?
4. Koje su manje merne jedinice od metra?
5. Koja je veća merna jedinica od metara?
6. Koliko jedan metar ima centimetara?
7. Koliko jedan metar ima milimetara?
8. Koliko jedan kilometar ima metara?
9. Napirši obrazac za izračunavanje obima kvadrata.
10. Napiši obrazac za izračunavanje obima pravougaonika.
Prebaci u m: 20 cm; 13000mm; 0,5 km i 75dm.
Izračunaj obim kvadrata stranice 13 dm. Obim izrazi u cm, dm i m.
Izračunaj obim pravougaonika stranice 2 cm i 50mm. Obim izrazi u mm, cm, dm i m.
Sliku oblika pravougaonika potrebno je uokviriti ukrasnom lajsnom. Odredi dužinulajsne ako je slika širine 50cm i visine 7,5 dm. Zanemariti širinu lajsne.
Visina, rastojanje, debljina sve je to dužina.
Instrumenti za merenje dužine:
• Za merenje manjih dužina koristi se lenjir ili merna traka.
• Za veće dužine koristićemo čeličnu traku.
• Za precizno merenje manjih dužina koristimo lenjir sa nonijusom i mikrometarsko merilo.
Jedinica za dužinu je metar [m].
Manje jedinice od metra
– decimetar [dm] 1 dm = 0,1 m
– centimetar [cm] 1 cm = 0,01 m
– milimetar [mm] 1 mm = 0,001 m
Veća jedinica od metra
– kilometar [km] 1 km = 1000 m
𝟐𝟎𝒄𝒎 = 𝟐𝟎: 𝟏𝟎𝟎𝒎 = 𝟎, 𝟐𝒎
𝟏𝟑𝟎𝟎𝟎𝒎𝒎 = 𝟏𝟑𝟎𝟎𝟎: 𝟏𝟎𝟎𝟎𝒎 = 𝟏𝟑𝒎
𝟎, 𝟓𝒌𝒎 = 𝟎, 𝟓 ∙ 𝟏𝟎𝟎𝟎𝒎 = 𝟓𝟎𝟎𝒎
𝟕𝟓𝒅𝒎 = 𝟕𝟓: 𝟏𝟎𝒎 = 𝟕, 𝟓𝒎
Merenje obima nekih oblika određujemo merenjem dužine i primenom odgovarajućih obrazaca.
KVADRAT
Obim kvadrata
O=4 . a
PRAVOUGAONIK
Obim pravougaonika
O=2a+2b=2(a+b)
𝒂 = 𝟏𝟑 𝒅𝒎
𝑶 = 𝟒 ∙ 𝒂
𝑶 = 𝟒 ∙ 𝟏𝟑 𝒅𝒎
𝑶 = 𝟓𝟐 𝒅𝒎
𝑶 = 𝟓𝟐 𝒅𝒎 = 𝟓𝟐: 𝟏𝟎𝒎 = 𝟓, 𝟐𝒎
𝑶 = 𝟓𝟐 𝒅𝒎 = 𝟓𝟐 ∙ 𝟏𝟎𝒄𝒎 = 𝟓𝟐𝟎 𝒄𝒎
𝒂 = 𝟐𝒄𝒎
𝒃 = 𝟓𝟎𝒎𝒎 = 𝟓𝟎: 𝟏𝟎𝒄𝒎 = 𝟓𝒄𝒎
𝑶 = 𝟐 ∙ 𝒂 + 𝟐 ∙ 𝒃
𝑶 = 𝟐 ∙ 𝟐𝒄𝒎 + 𝟐 ∙ 𝟓𝒄𝒎
𝑶 = 𝟒𝒄𝒎 + 𝟏𝟎𝒄𝒎
𝑶 = 𝟏𝟒𝒄𝒎
𝑶 = 𝟏𝟒𝒄𝒎 = 𝟏𝟒: 𝟏𝟎𝒅𝒎 = 𝟏, 𝟒𝒅𝒎
𝑶 = 𝟏𝟒𝒄𝒎 = 𝟏𝟒 ∙ 𝟏𝟎𝒎𝒎 = 𝟏𝟒𝟎𝒎𝒎
𝑶 = 𝟏𝟒𝒄𝒎 = 𝟏𝟒: 𝟏𝟎𝟎𝒎 = 𝟎, 𝟏𝟒𝒎
𝒂 = 𝟓𝟎𝒄𝒎
𝒃 = 𝟕, 𝟓𝒅𝒎 = 𝟕, 𝟓 ∙ 𝟏𝟎𝒄𝒎 = 𝟕𝟓𝒄𝒎
𝑶 = 𝟐 ∙ 𝟓𝟎𝒄𝒎 + 𝟐 ∙ 𝟕𝟓𝒄𝒎
𝑶 = 𝟏𝟎𝟎𝒄𝒎 + 𝟏𝟓𝟎𝒄𝒎
𝑶 = 𝟐𝟓𝟎𝒄𝒎
𝑶 = 𝟐𝟓𝟎𝒄𝒎 = 𝟐𝟓𝟎: 𝟏𝟎𝟎𝒎 = 𝟐, 𝟓𝒎
1. Najstariji poznati način merenja dužine bio je upotreba delova ljudskog tela. Drevni narodi su koristili prste, šake, stopala i druga merila zasnovana na delovima tela kao referentne tačke za merenje dužine.
2. U drevnom Egiptu, korišćen je standardizovani sistem merenja zasnovan na “cubitu”, što je bila dužina od vrha prsta do lakta savijenog lakta. Cubit je bio podeljen na sedam palmi, a svaka palma na četiri prsta.
3. Metar je jedinica za merenje dužine koja se koristi u metričkom sistemu. Metar je prvobitno definisan kao jedna desetmilionska deonica udaljenosti od ekvatora do Severnog pola, ali danas se definiše kao dužina koju putuje svetlost u vakuumu za vreme od 1/299,792,458 sekunde.
4. Pre nego što je metar postao standardna jedinica za merenje dužine, koristili su se različiti lokalni standardi. Na primer, u Francuskoj su se koristile merne trake bazirane na dužini određenog dela zemlje.
5. Najduža merena udaljenost na Zemlji je ekvatorska dužina, koja iznosi oko 40.075 kilometara. Ova udaljenost predstavlja obim Zemlje duž linije koja je podjednako udaljena od svih tačaka na ekvatoru.
6. U astronomiji se koriste jedinice za merenje astronomskih udaljenosti. Najčešća jedinica je svetlosna godina, koja predstavlja udaljenost koju svetlost putuje za jednu godinu u vakuumu. Jedna svetlosna godina iznosi oko 9,461 bilion kilometara.
7. U današnje vreme, napredna tehnologija se koristi za veoma precizno merenje dužine. Laserski daljinomeri, interferometri i druge instrumente se koriste za merenje dužine sa izuzetnom tačnošću, često na mikro ili nano nivou.
* Različiti kulturi koriste različite jedinice za merenje dužine. Na primer, u Sjedinjenim Američkim Državama se često koristi stopa, inč ili milja, dok se u većem delu sveta koristi metar kao standardna jedinica.
* Postoje specijalizovani instrumenti za merenje dužine, kao što su šubleri, merne trake, laserski daljinomeri i GPS uređaji. Svaki od ovih instrumenata ima svoje prednosti i koristi se u zavisnosti od specifičnih potreba i preciznosti merenja.
* Merenje dužine nije uvek ravno napred ili nazad. Postoje posebne tehnike za merenje krivine, kao što su upotreba krivinomera ili metoda trigonometrijske nivelacije, koje se koriste u geodeziji i inženjeringu.
* Merenje dužine nije ograničeno samo na fizičke objekte. U matematici, koncept dužine se generalizuje u apstraktne prostore, kao što su krive, površine i prostori visokih dimenzija, gde se koriste različiti matematički alati za merenje dužine.
* Merenje dužine se koristi i u arheologiji i paleontologiji kako bi se odredio uzrast i veličina artefakata, fosila i drugih materijala. Ove informacije pomažu naučnicima da razumeju istoriju i evoluciju različitih objekata i organizama.
* Merenje dužine ima važnu ulogu i u svakodnevnom životu. Od merenja tela za pravljenje odeće do izračunavanja udaljenosti i vremena putovanja, merenje dužine je neizostavan deo mnogih svakodnevnih aktivnosti.